Παγκόσμιο Βασικό Εισόδημα και Κοινωνική Δικαιοσύνη: ένα 'ταξίδι' από την Αγγλία του 13ου αιώνα ως τη Φινλανδία του 2018.
*plus: Video Documentaries- "Το φινλανδικό πείραμα" και "Μετανάστες & Χρήμα στην Φινλανδία"

by DK R

  Προχωρώντας προς τη νέά εποχή, με την τεχνολογική επανάσταση να απειλεί εκατομμύρια εργαζόμενους με 'απενεργοποίηση' και το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών να μεγαλώνει μέρα με τη μέρα, είναι επιτακτικό, περισσότερο από ποτέ να κοιτάξουμε πίσω στο χρόνο, αναζητώντας έμπνευση- και πιθανές λύσεις.

  Και ίσως να ακούγεται παράδοξο να ανατρέξουμε στον 13ο αιώνα και την Αγγλία της εποχής εκείνης για να ανακαλύψουμε εναλλακτικές οδούς στο σημερινό πολιτικο-οικονομικό αδιέξοδο. Όμως, όπως συχνά λέμε, η ιστορία όχι μόνο διδάσκει αλλά επίσης συχνά επαναλαμβάνεται, "ανακυκλώνεται". O περίφημος 'Χάρτης του Δάσους', το δίδυμο "αδερφάκι" της Magna Carta, συντάχθηκε ακριβώς για να περιορίσει την άκρατη ιδιωτικοποίηση της γης και των κερδών από τα προϊόντα της από μια δράκα πλουτοκρατών, ευγενών και βεβαίως, του βασιλιά και ταυτοχρονα να διασφαλίσει τα δικαιώματα των πολιτών για στεγαση, καύσιμες ύλες και τρόφιμα.

  "Αντιπροσώπευε μια πρώϊμη συνταγματική νίκη του 'μέσου ανθρωπου' ενάντια στην πλούσια ελίτ, γι αυτό και είχε τεράστια απήχηση και επιρροή στη σύνταξη των συνταγμάτων και άλλων ευρωπαϊκών κρατών" όπως σημειώνει ο Felicity Lawrence στην The Guardian, έστω και αν τα δικαιώματα αυτά, κατά τη διάρκεια των επόμενων αιώνων, έχασαν την 'ισχύ' τους- σχεδόν ξεχάστηκαν ή αν προτιμάτε, ξεπεράστηκαν από τις εξελίξεις.
ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΒΑΣΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
  Σήμερα λοιπόν (ή μάλλον προ 30ετίας), έρχεται ο Guy Standing, καθηγητής οικονομικών και ιδρύει
το Δίκτυο για το Παγκόσμιο Βασικό Εισόδημα (ΠBΕ) μια "πρόταση" που έχει πολλές ομοιότητες με το ' Χάρτη του Δάσους' τον οποίο προαναφέραμε. Προτείνει ένα βασικό εισόδημα για ΌΛΟΥΣ, προσιτή στέγαση και πρόσβαση στις ενεργειακές πηγές και στο νερό. Πάνω απ' όλα (προτείνει), κοινή ιδιοκτησία και έλεγχο των μέσων διάθεσης των συγκεκριμένων πόρων.

  Εντυπωσιακό δε είναι πως την ιδέα του ΠBΕ, υποστήριξαν o Mark Zuckenberg του Facebook. o Bernie Sanders και ο Elon Μusk της Tesla, αλλά και εταιρείες τεχνολογίας αιχμής της Silicon Valley οι όποιες βλέπουν τη θέσπιση του ως μέσο "εμβολιασμού" της αμερικάνικης κοινωνίας απέναντι στους κινδύνους μιας κοινωνικής έκρηξης χωρίς προηγούμενο και που θα οφείλεται στην ολοένα αυξανόμενη ανισότητα μεταξύ πλούσιων και φτωχών.

  Στην εποχή μας όμως ζούμε τo αδιέξοδο της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας που προ τεσσάρων δεκαετιών υπόσχονταν δίκαιη κατανομή του πλούτου αλλά κατέληξε να λειτουργεί μόνον υπέρ των πλούσιων και σε βάρος όλων των...υπόλοιπων. Οι μόνοι που επωφελήθηκαν από το τέλμα αυτής της πολιτικής, αποδείχθηκε- ειδικά από περιπτώσεις σαν και αυτήν των Paradise Papers- πως το σύστημα ευνοεί ξεκάθαρα μόνον τις επιχειρήσεις, τους ολιγάρχες και όσους φοροδιαφεύγουν, μέσω των φορολογικών παραδείσων.

  Όσο για το επίσης περίφημο μεταπολεμικό συμβόλαιο που υπόσχονταν έστω μια αξιοπρεπή διαβίωση για όσους ερργάζονται, αυτό "έσπασε", διερράγη προ πολλού και σήμερα είμαστε μάρτυρες μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας στην οποία (ακόμα και στις δυτικές οικονομίες και κοινωνίες) οι εργαζόμενοι δουλεύουν για να πληρώνουν φόρους και υπερτιμολογημένα αγαθά.
  Και όσοι οραματίζονταν μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα ξεκινούσαν από ένα γραφειοκρατικό "οδόφραγμα" υπέρ ενός πιθανού εργατικού, τρόπον τινά, ολοκληρωτισμού ως εναλλακτική οδό στον φονταμεταλισμό των αγορών, διαψεύστηκαν επίσης: το "οδόφραγμα" τελικά στήθηκε αλλά ενάντια στις αλλαγές και την καινοτομία.
ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑΣ
  Ίσως έχει έρθει η ώρα να δεκδικήσουν οι λαοί την επιστροφή των αγαθών που προέρχονται από τη γη (ανανεώσιμες πηγές ανέργειας, νερό, πετρέλαιο κ.α.) στους πολλούς- μια νέα αναδιανομή πλούτου, όπως ήδη συμβαίνει στη Δανία όπου, για παράδειγμα, τα 3/4 του ποσοστού ιδιοκτησίας των ανεμογεννητριών ανήκουν στις τοπικές κοινωνίες ή στη Γερμανία όπου δημοτικές επιχειρήσεις αγοράζουν εκ νέου εκτάσεις γης για εκμετάλλευση τους από τους δημότες των αντίστοιχων περιοχών.
 ΄Ολα αυτά ίσως είναι ιδιαίτερα σημαντικά, το πιο τολμηρό βήμα όμως, έγινε στη Φινλανδία, η κυβέρνηση της οποίας αποφάσισε ( μετά από έρευνα ) να 'επιδοτήσει' με 560 ευρώ το μήνα, 2.000 άνεργους- τα χρήματα μπαίνουν στους λογαριασμούς των δικαιούχων ενός κοινωνικού πειράματος το οποίο δεν ξεκίνησε με σκοπό την απλή οικονομικη ενίσχυση, αν και όσοι λαμβάνουν αυτό το ποσό δεν έχουν απολύτως καμιά υποχρέωση.
  Το πείραμα, τα αποτελέσματα του οποίου θα αξιολογηθούν στο τέλος του 2018 μετά από δυο χρόνια κατά τα οποία το πρόγραμμα 'τρέχει', στοχεύει στην ενεργοποίηση των ανέργων της χώρας, στην ανάδειξη των ιδιαίτερων ικανοτήτων τους και τη συμμετοχή τους στην οικονομία. Τα χρήματα αυτά αποτελούν ένα σημαντικό βοήθημα για να ξεκινήσει κανείς να ασχολείται, επαγγελματικά ή όχι, με οτιδήποτε δημιουργικό, έστω και αν τα 560 ευρώ στη Φινλανδία αντιστοιχούν στο 1/5 του μέσου εισοδήματος του ιδιωτικού τομέα.
  Όπως και να έχει όμως, είναι καιρός κάποιοι να τολμήσουν- κοιτώντας στον 13ο αιώνα και την τότε αναδιανομή της γης βάσει του 'Χάρτη του Δάσους' ή στο φινλανδικό πείραμα- και να εφαρμόσουν ανάλογα ριζοσπατικές λύσεις...και αυτοί οι 'κάποιοι' δεν είναι άλλοι από τους πολιτικούς.
  Μόνο που στη εποχή μας, μερικά εκατομμύρια δολάρια ή κάποια πολυτελή σπίτια αρκούν για να κάμψουν τις συνειδήσεις των περισσότερων εξ αυτών. Ας είμαστε όμως αισιόδοξοι και- το κυριότερο- σε συνεχή επαγρύπνηση. Τα εργαλεία άλλωστε υπάρχουν και είναι περισσότερα από ποτέ άλλοτε- απομένει να τα χρησιμοποιήσουμε...

πηγή: www.theguardian.com ( Felicity Lawrence & Aditya Chakrabortty )

                    pics'credit: wikipedia