κριτική - του Θανάση Αντωνίου
Τσαρλς Γκλας: «Η Συρία φλέγεται – Το Ισλαμικό Κράτος και ο θάνατος της Αραβικής Άνοιξης»
από το http://diastixo.gr
Ο Έλληνας ποιητής Μελέαγρος από τα Γάδαρα (αρχαία πόλη της Συρίας, σήμερα η Ουμ Καΐς της Ιορδανίας), ο οποίος έζησε τον 1ο π.Χ. αιώνα, αποκαλούσε τη Συρία «μια χώρα που είναι ολόκληρος ο κόσμος», θέλοντας να τονίσει την απίστευτη ανθρωπογεωγραφία της.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, όταν η Συρία εκχωρήθηκε στους Γάλλους από την Κοινωνία των Εθνών, η Έλεν Κάμερον Γκόρντον, Σκοτσέζα περιηγήτρια που ταξίδεψε στη Συρία, την περιέγραφε ως εξής: «Οι κάτοικοί της αποτελούνται από τουλάχιστον δέκα διαφορετικές φυλές, κυρίως ασιατικές , και ακόμη χειρότερα από περίπου τριάντα θρησκευτικές αιρέσεις, όλες καχύποπτες και
ζηλόφθονες μεταξύ τους…».Και μετά περιμένουμε να λύσουν το Συριακό ο Μπαράκ Ομπάμα κι ο Ντόναλντ Τραμπ.
Δύσκολες απαντήσεις για τη Συρία
Η αναζήτηση λύσεων δεν είναι εύκολη υπόθεση σε ό,τι αφορά το Μεσανατολικό, τον ισλαμικό φανατισμό, την άνοδο και την πτώση του αραβικού εθνικισμού, τη διαχείριση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, τον απελευθερωτικό ρόλο της αριστεράς και τον ρόλο των ξένων δυνάμεων στη χάραξη συνόρων ή την εγκαθίδρυση ηγετών.
Αυτή την ατζέντα επιχειρεί να διαλευκάνει ένας παλαίμαχος Αμερικανός (βρετανικής καταγωγής) δημοσιογράφος ο οποίος παρακολουθεί το Μεσανατολικό από τη δεκαετία του 1980. Ο Τσάρλς Γκλας, 66 ετών, έχει ταξιδέψει πολύ στην περιοχή, έχει μιλήσει με πολλούς Άραβες, έχει βρεθεί σε μέτωπα πολέμου, έχει απαχθεί και κρατηθεί επί δύο μήνες όμηρος το 1987 από τη σιιτική Χεζμπολάχ του Λιβάνου, έχει γνωρίσει κορυφαίες προσωπικότητες του αραβικού και του δυτικού κόσμου.
Πολυγραφότατος συγγραφέας, εδώ και περίπου μια 15ετία γράφει συστηματικά για τη Μέση Ανατολή και τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, προσπαθώντας μάλιστα να συνδέσει τις δύο αυτές ιστορικές περιόδους. Όπως και πολλοί άλλοι, θεωρεί ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Μέση Ανατολή και οι εφιάλτες που υφίσταται η Δύση έχουν την καταγωγή τους στο λαθεμένο μοίρασμα του (αραβικού) κόσμου από τις μεγάλες δυνάμεις την επαύριον του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου.
Για να ερμηνεύσει την Επανάσταση που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2011 σε μια περιφερειακή πόλη της Συρίας και θεωρήθηκε –λαθεμένα, όπως αποδείχτηκε– ως ένα επεισόδιο της Αραβικής Άνοιξης, ο Γκλας γυρίζει πίσω έναν αιώνα για να μας εξηγήσει τι έγινε στη θρυλική Επανάσταση του 1925 ενάντια στους Γάλλους, επανάσταση η οποία έδωσε την ελευθερία στους Σύριους και αποτελεί την απαρχή της σύγχρονης ιστορίας τους.
Μεγάλο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στη σχεδόν παράλληλη εξιστόρηση των δύο γεγονότων τα οποία, κατά τον Γκλας, παρουσιάζουν καταπληκτικές ομοιότητες. Η εξιστόρησή του συναρπάζει γιατί, όπως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις χωρών στην Εγγύς και τη Μέση Ανατολή, εξηγεί πώς φτάσαμε σήμερα να πολεμούν στη Συρία οι πάντες ενάντια στους πάντες.
Ο οίκος των Σαούντ
Σύμφωνα με τον Γκλας, η ιστορία της Συρίας είναι μια μακρά αλληλουχία αμερικανοκίνητων στην πλειοψηφία τους πραξικοπημάτων από Σύριους αξιωματικούς, οι οποίοι, την περίοδο μετά την ανεξαρτησία της Συρίας από τους Οθωμανούς, διαγκωνίζονταν για την εύνοια των Γάλλων αρχικά και των Αμερικανών μετά το 1925, με ολίγη από σαουδαραβική επιρροή και εμπλοκή· ο Γκλας θεωρεί τον οίκο των Σαούντ ως τη μήτρα κάθε σκοταδισμού στην περιοχή.
Τη μακρά περίοδο αστάθειας από την Επανάσταση του 1925 διακόπτει ξαφνικά, το 1970, ο Χαφέζ αλ Άσαντ, ο οποίος επιβάλλεται και «επιβάλλει» την ειρήνη για περίπου 40 χρόνια.
Και μετά ήρθε η Επανάσταση του 2011, όταν στο τιμόνι της Συρίας ήταν ο γιος του, ο Μπασάρ αλ Άσαντ. Περί τίνος επρόκειτο; Ήταν μια εξέγερση αντιφρονούντων –όχι κάτι σπάνιο για τα δεδομένα της χώρας– η οποία αντιμετωπίστηκε από το καθεστώς Άσαντ με υπερβολική βία, στην οποία οι αντιφρονούντες απάντησαν επίσης με βία· ο εμφύλιος ξέσπασε…
Ο Γκλας προσπαθεί να καταλάβει γιατί απέτυχε η Επανάσταση των αντικαθεστωτικών του 2011· το βιβλίο κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2015 κι ενσωματώνει γεγονότα μέχρι τα τέλη του 2014, όταν η πλάστιγγα έγειρε ξανά υπέρ του καθεστώτος. Ένας από τους κύριους λόγους της αποτυχίας, μας λέει, είναι το γεγονός ότι οι αντικαθεστωτικοί δεν πέτυχαν μια γρήγορη και συντριπτική νίκη σε βάρος του Άσαντ, με αποτέλεσμα ο παμπόνηρος γιος του ιστορικού ηγέτη της Συρίας να ανασυνταχθεί, να αναθερμάνει τις διεθνείς συμμαχίες του (Ρωσία, Ιράν) και να αντεπιτεθεί.
Το τι ακολούθησε έκτοτε το γνωρίζουμε καλά όλοι: σήμερα μια εξωφρενική μέχρι πρότινος συμμαχία Ρώσων, Αμερικανών, Κούρδων και άλλων μουσουλμάνων πολεμάει τους ακραίους τζιχαντιστές του ISIS (χώθηκαν κι αυτοί στο σκηνικό για να επωφεληθούν της διάλυσης) και τους έχει γυρίσει πίσω, στα σύνορα πια με το Ιράκ, δίνοντας ζωτικό χώρο και χρόνο στο καθεστώς Άσαντ.
Ο Γκλας είναι συντριπτικός σε βάρος της Σαουδικής Αραβίας (και των μέχρι πρότινος συμμάχων της, π.χ. το Κατάρ) εξηγώντας ότι στην περίπτωση της Συρίας έπραξε αυτό που συνηθίζει εδώ και δεκαετίες: τη χρηματοδότηση των πιο σκοταδιστικών και δουλικών κινημάτων ενάντια σε κάθε προσπάθεια αναπτέρωσης του αραβικού εθνικισμού και ισχυροποίησης της κοσμικής αριστεράς. Με την ανοχή, αν όχι την υποστήριξη, της Δύσης.
Δημοσιεύτηκε 21 Ιουνίου 2017 στο http://diastixo.gr
Η Συρία φλέγεται
Το ισλαμικό κράτος και ο θάνατος της αραβικής άνοιξης
Τσαρλς Γκλας
Mετάφραση: Νινέττα Βιδάλη
Διάμετρος
140 σελ.
ISBN 978-618-82444-0-5
Ο Θανάσης Αντωνίου είναι δημοσιογράφος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου